Tarihin Alhaji Musa Ɗan Ƙwairo, Mawaƙin Hausa Na Gargajiya

Alhaji Musa Dan Kwairo ya kasance fitaccen mawakin Hausa kuma mai matukar daraja. An haife shi ne a garin Bakura na jihar Zamfara a Najeriya a farkon shekarar 1909. Hazakar Musa Dan Kwairo ta fannin waka da sha’awar wakokin gargajiya ta fito ne tun yana karami, kuma zai ci gaba da zama daya daga cikin fitattun jarumai a wannan fanni.

Waƙar gargajiyar Hausa tana da matuƙar mahimmancin al’adu a yankin arewacin Najeriya, kuma Musa Dan Kwairo ya taka muhimmiyar rawa wajen kiyayewa da kuma haɓaka wannan al’adun gargajiya. Ya sadaukar da rayuwarsa wajen samar da kyawawan kade-kade, wakoki masu ratsa zuciya, da kade-kade masu kayatarwa waɗanda al’ummar Hausawa da sauran su suka ji daɗin su.

Wakar Musa Dan Kwairo ta kasance ta hanyar amfani da kayan gargajiya irin su ganga kotso. Da basira ya haɗa waɗannan kayan kida da sautin murya da ba da labari na waƙa don ƙirƙirar sauti na musamman da ban sha’awa. Wakokinsa sukan tabo batutuwan dangin sarauta da masu fada a ji da soyayya da hadin kai da al’amuran zamantakewa da kuma dabi’u masu kyau da ke nuna hakikanin al’amuran mutanensa da kuma burinsu.

Abin da ya banbanta Musa Dan Kwairo ba wai kawai hazakarsa ce ta waka ba, har ma da yadda ya iya hulda da masu sauraronsa. Ya kasance mai ɗorewa da kwarjini matakin da ya burge masu sauraro, yana jawo su cikin labaran da ya faɗa ta waƙarsa. Ko yana yin wasanni a wurin tarukan gida, bukukuwan al’adu, ko kuma na kasa da kasa, wasannin nasa sun kasance suna cike da sahihanci da kuma girman kai na al’adu.

A tsawon rayuwarsa, Musa Dan Kwairo ya fitar da albam masu yawa, wadanda da yawa daga cikinsu sun shahara a sassan masu magana da harshen Hausa a Najeriya. Wakokinsa sun yi ta yawo da jama’a daga kowane fanni na rayuwa, sun ketare iyaka da samar da hadin kai a tsakanin al’ummar Hausawa. Waƙar Musa Dan Kwairo ta kasance wata gada ta al’adu, wanda ke ƙarfafa mahimmancin gado da asali tare da rungumar kyawawan bambancin.

Wasu daga cikin wakokinsa sun hada da:

1. Mai dubun nasara 2. Yan Arewa
2. Sarkin Daura 4. Sarkin Dass
3. Sarkin Kayan Maradun 6. Sarkin Suleja
4. Noma babar sana’a. 8. Sarkin Suleja
5. Ahmed Aruwa 10. Shehu Kangiwa
6. Sarkin Gwandu 12. Bakalori
7. Sarkin Minna 14. Damburan na Katagum
8. Hassan Chiroman Katsina 16. Turakin Zazzau Aminu
9. Dan’iyan Sarkin Katagum 18. Atiku Turakin Adamawa
10. Ibrahim Dasuki 20. Dan kabo
11. Faruku Dansarkin Shanu 22. Sarkin Muri
12. Yayi wa Maza Takun raini 24. Alkali Bello
13. Ahmed Aruwa 26. Kabiru Mado
14. Sarkin Zazzau 28. Malami Sarkin Sudan
15. Sarkin Keffi 30. Alhaji Shehu Shagari
16. Torakin Kano 32. Ado Bayaro
17. Ahmadu Bello Sardauna 34. Bello Maitama
18. Irin gidan Bawa jan gwarzo 36. Dan Amadu Tsayayye
19. Alkalin Sokoto 38. Sa’idu na maska
20. Ali na Malam Bawa 40. Ali Sikofivo An san irin gudunmawar da ya bayar ga duniyar wa]an gargajiya ta Hausa, kuma an yi ta murna a ciki da wajen Nijeriya. Musa Dan Kwairo ya samu yabo da karramawa daban-daban bisa ga fitattun nasarorin da ya samu a fannin waka da suka hada da kyaututtuka da yabo daga kungiyoyin al’adu da cibiyoyin gwamnati. Abin bakin ciki, Allah ya yi wa Alhaji Musa Dan Kwairo rasuwa a farkon ranar 3 ga Satumba, 1991, ya bar wani gagarumin tarihi a fagen wakokin Hausa. Har yanzu ana iya jin tasirinsa a yau, yayin da ake ci gaba da jin daɗin wakokinsa kuma salon waƙarsa ya zama abin ƙarfafawa ga sababbin mawaƙa. Jajircewar Musa Dan Kwairo wajen kiyayewa da inganta wakokin gargajiya na Hausa ya kara masa karfin gwiwa a matsayinsa na fitaccen mutumi a tarihin wakokin Najeriya.