Rikici Tsakanin Giwaye Da Mutane Ya Lakume Rayuka 60 A Zambabwe

Zambabwe – Dajin Hwange shine babban wurin ajiyar namun daji a ƙasar kudancin Afirka. A cikin 1928, an ayyana shi a matsayin wurin wasanni.

Wurin yana fadin sama da murabba’in kilomita 14,600 kuma yana gabashin hamadar Kalahari, yanki mai karancin ruwan sama, yana dauke da dabbobi masu shayarwa irin su Giwaye sama da 100 da nau’in tsuntsaye 400.

A lokacin rani, gasar neman abinci da ruwan sha na karuwa, wanda ke haifar da rikici tsakanin dabbobi. Shekaru da dama, wasu daga cikin wadannan dabbobi, Giwaye, su ma sun yi ta bacewa zuwa wuraren zama a kusa da wurin shakatawa.

Mamayar Giwayen ta janyo asarar amfanin gona a gonaki da rayuka a fadin kasar.

Al’amura sun kara tabarbarewa yayin da yawan Giwaye a wurin wasan ya karu a cikin shekaru sama da 50,000, wanda ya wuce karfin girman wurin na 10,000, kamar yadda wuraren shakatawa da namun daji na Zimbabwe (ZimParks) suka shaida wa BBC.

A cikin 2020, an sami raunuka sama da 50 da kuma mutuwar mutane 60 sakamakon karuwar rikicin namun daji da na ɗan adam, a cewar shafin yanar gizon ZimParks. An samu karuwar sama da kashi hamsin daga shekarar da ta gabata.

Don neman wuraren kiwo masu kyau da ramukan ruwa, mazauna ƙauyen suna kai dabbobin su cikin wurin shakatawa. Thomas Tshuma, mai shekaru 47, makiyayin shanu ya ci karo da Giwaye a lokacin da yake kiwon dabbobin sh a wurin shakatawa.

“Duk lokacin da muka shiga wurin don kiwo dabbobin mu, Giwayen suna takura mana, suna kai hari da kuma korar dabbobin mu a ramukan ruwa da wuraren kiwo,” Tshuma ya fadawa Al Jazeera. “Yanzu wuraren kiwo sun yi karanci kuma dole ne mu nemo wuraren kiwo mafi kyau don ciyar da dabbobin mu.”

Domin kare amfanin gonakin su, mazauna kauyen sun kafa kungiyoyin sa ido don tsoratar da Giwayen ta hanyar amfani da muggan makamai da harbe-harbe.

Lokacin da dabbobin suka fito daga wurin dajin, masu gadin sun fara dukan kwalayen karfe da karfi don tsoratar da su.

Amma kuma masana sun ce wannan aiki na dan Adam wani bangare ne na matsalar.

Shamiso Mupara, babban darektan kungiyar Buddies Environmental Buddies Zimbabwe mai zaman kanta ta Mutare ta ce “Sauyin amfani da filaye da kuma matsa lambar bil’adama a kusa da wasu lokuta a wuraren da aka kare ne ke haifar da karuwar Rikicin Dan Adam da Namun daji”. “Kuma yana iya haifar da wahala ga bangarorin biyu.”