Tarihi

Yadda Sarauniya Amina Ta Rasu A Jihar Kogi

Sarauniya Amina diya ce ga Sarki Nikita, Sarkin Zazzau na 22. Bayan rasuwar mahaifinsu, babban yayanta, mai suna Karama ya zama Sarki. An yi yaƙe-yaƙe da Karama don faɗaɗa masarauta kamar yadda ake yi a wancan zamanin. A wadancan yake-yaken, yarinyar Amina tana cikin mayaka.

Ba a daɗe ba, ɗan’uwan ta, Karaama ya rasu, sai Sarakuna suka naɗa Amina Sarki. A wannan karon, dole ne ta tsara mayaka na musamman yadda take so. Ta ci gaba da faɗaɗa masarauta ta hanyar mamaye garuruwa, ta karɓi mulki ta hanyar sanya mutanen ta ko kuma tasa su zama masu ba da kyauta.

Daga Zaria kuwa tana fadada masarautarta hagu, dama da tsakiya. Bayan an fadada daga Arewa mai nisa zuwa Arewa ta Tsakiya, lokaci ya yi da za a karbe kasar Igala, jihar Kogi a yanzu, domin zama cikin masarautar Zazzau, da kuma masarautar Igala ya zama wani Bahaushe da za ta dora. Igala, a wancan zamanin ta kasance tamkar jiha ko kasa ce da kanta. Tana da kusan dukkanin sassan Najeriya da suka hada da tsaro. Wannan kuma ya hada da sojojin ruwa da ke kan ruwa.

Amina tana tahowa da mayakanta, kuma a wannan karon sun riga sun isa Itobe inda tashar Igala ta tsaya a lokacin. Yanzu, aikin sune su tsaya su bincika kafin mutane su wuce. Kuma duk wanda ake zargin yana da matsala za a hana shi shiga masarautar Igala. A wannan rana mutane hudu ne suka dauki Amina akan kujera. Haramun ne ko da daukar namiji banda Attah Igala haka a Igala balle mace. Sojojin Igala da ke wurin duba motoci sun ba su umarnin su tsaya, suna nan tafe. Suka ce su tsaya, amma suka ci gaba da tafiya.

Ana cikin haka ne aka fara musayar wuta. A cikin yaƙin, Sarauniyar ta mutu, kuma ta kasa isa fadar Attah Igala ko da yake a ƙasar Igala ko ƙasar Attah Igala wadda ake kira Attagara. Lokacin da zafin ya yi yawa daga mayaƙan Igala, sai da sojojin Zazzau suka gudu zuwa wurare daban-daban. An kawo gawar Sarauniya zuwa Idah, aka kai rahoto ga Attah Igala.

Attah ya bukaci su binne ta a wani wuri da ake kira Oko Ichekpa da ke Okpachala Ogbagba, al’ummar da ke zaman jifa daga garin Idah. Har zuwa yau, dajin Attah Igala ana kiyaye shi a matsayin filin tarihi. Wannan ya faru a cikin shekarar 1610 a lokacin Attah Aidoko a matsayin Attah Igala.